Devletin Alkol Siyasetlerini İzleme Platformu, basın taraması ile elde ettiği Türkiye’de Kaçakçılıkla Uğraş Verileri’ni yayımladı. Bu kapsamda bu yıl yapılan operasyonlarda, 4 milyon 264 bin 679 litre geçersiz ve kaçak içki ele geçirilirken, bu nedrenle 47 kişi hayatını kaybetti. Platformun geçen yılki tespitlerine nazaran, 1 milyon 195 bin 493 litre geçersiz ve kaçak içki ele geçirildi ve bu nedenle 17 kişi hayatını kaybetti.
Alkol Siyasetlerini İzleme Platformu koordinatörlerinden Çağın Eroğlu, ele geçirilen uydurma içki ölçüsündeki artış buna bağlı olarak yaşanan vefatları kıymetlendirdi. ”Alkollü içkilerdeki vergi yükü nedeniyle insanların kaçak ve düzmece içkiye yöneldiğini” söz eden belirten Eroğlu, şunları söyledi:
”Türkiye’de kaçakçılık, karaborsa, bilhassa alkollü içkiler üzere yasal bir tüketim eserine dahi sirayet etmiş durumda. Beşerler yüksek vergi yüklerini, tıpkı bir yasakmışçasına üzere bir reaksiyon vermeye başlıyor. Hasebiyle karaborsa faaliyeti gitgide daha çok büyüyor. Karaborsa faaliyetinin büyüyor olması, bilhassa yasal bir eser için başlı başına bir sorun. Zira buradan çok rahat şunu söyleyebiliyor olmamız gerekir: Devlet şayet bu yasal eseri karaborsaya düşmeden vergilendirebilseydi kamu maliyesine bu artı olarak yazacaktı, buradan bir vergi geliri elde edecekti ancak önemli bir ölçüde eserin, ki bunlar ele geçirilen eserler, karaborsaya düşüyor olması, devletin vergi kaybettiği manasına geliyor. Vergiyi artırmak suretiyle verginin azalması, kamu maliyesini önemli bir formda etkileyen bir fenomen. Bu yüzden Türkiye’nin bütün iktisat siyasetlerini dikkate almak suretiyle örneğin bu yılbaşında alkollü içkilerde yeni bir vergi artırımının yapılmamasına dair bir talebimiz vardı. Zira vergi artırımıyla birlikte artan vergi oranı, devletin de vergi gelirlerini açıkça düşürüyor.”
”2024 YILINDAKİ BİLGİLERİN ÇARPICILIĞI”
Ele geçirilen geçersiz ve kaçak içki ölçüsünün her yıl giderek arttığını belirten Çağın Eroğlu, bu yıl operasyonlarda 4 milyon litre geçersiz içki ele geçirildiğini belirterek, bunun geçen yıla nazaran yaklaşık 3 kat arttığını söyledi. Bunun başlı başına bir sorun olduğunu lisana getiren Eroğlu, çözülmesi gereken problemlerin en değerlisinin, düzmece içki nedeniyle insanların hayatlarını kaybetmesi olduğunu kaydetti. B yıl uydurma içki nedeniyle 47 kişinin hayatını kaybettiğini ve bunun çok yüksek bir sayı olduğunu lisana getiren Eroğlu, uygulanan siyasetlerin ve engellemelerin bu sonucu doğurduğunu söyledi.
”Tüketilmesi yasal olan bir esere erişimin artırılması ve erişim kısıtlamasının kaldırılmasının problemleri da ortadan kaldıracağını” belirten Eroğlu, kelamlarını şöyle tamamladı:
”Maalesef ki Türkiye’de alkollü içkiler özelinde olmak üzere, ideolojik kimi yaklaşımlarla bir tüketim eserinin, makbul olmayan bir tüketim eseri olarak kıymetlendirilmesi suretiyle vergi yükünün gerisindeki münasebet çok rahat bir formda kabul görüyormuş üzere lanse ediliyor, halbuki durum bu türlü değil. Yasal bir tüketim eserinin, ideolojik olarak makbul olmayan bir tüketim eseri olarak görülmesi, Türkiye’de hayatını bu halde sürdürmek isteyen, bu hayat şeklini benimseyen insanların adeta kanun ve iktisat yoluyla karaborsaya itilmesi, kabul edilemez bir şey. Bunun sonucunda insanların hayatını kaybettiğini kaydetmek, bizim için acı vericiydi. Umuyorum ki bu sorunun arkasındaki asıl neden olan yüksek vergi yükü, 2025’te biraz da olsa dikkate almaya başlanır. Yüksek vergi yükünün bu istenmeyen sonuçları, gerek kamu maliyesi için gerekse kişisel ve toplumsal sıhhat için göz önünde bulundurulduğunda, aslında ortaya çıkan sıkıntıların da tahliline de işaret ediyor olacak. 2024 yılındaki dataların çarpıcılığı, bizim için, kamu siyaseti için yol gösterici olabilir. Bunun dikkate alınması, Türkiye’nin hem iktisadı hem de toplumsal yaşantısı için isabetli olacaktır.”
CHP’Lİ UZUN’DAN ARAŞTIRMA ÖNERGESİ
CHP Muğla Milletvekili Cumhur Uzun da geçtiğimiz günlerde düzmece içki ve kaçak içkiyle uğraş konusunu TBMM gündemine taşıyarak, bir araştırma önergesi vermişti. Son yıllarda düzmece içki nedeniyle vefat sayısında artışlara değinen Uzun, Meclis’te araştırma komitesi kurularak bu sorunun çözülebileceğini lisana getirmişti. Kaçak içkinin bir halk sıhhati sorunu olduğunu vurgulayan Uzun, devletin de değerli ölçüde vergi kaybettiğinin Sayıştay Raporu’nda yer aldığını söylemişti.
Ele geçirilen kaçak ve uydurma içki nedeniyle artan ölümlerin, ”pahalılıktan” kaynaklandığını belirterek, şunları söyledi:
”Rakamlaştırıldığı üzere neredeyse 3 katına varılan kaçak içki ve buna bağlı olarak halk sıhhatinin tehdit altında olması kelam konusu. Bunun temelini incelediğimizde, iki nedene bağlı olduğunu görüyoruz. Birincisi, halkın alım gücündeki çok düşüş, her şeyde olduğu üzere alkollü içki tüketen insanlara bu tüketime erişememe hali yaratıyor. İkincisi ise içki üzerinde uygulanan yüzde 300’ün üzerinde vergiler nedeniyle alkollü içkiler çok daha pahalılaşıyor. Lakin son devirde de daha çok kişinin erişme sorunu haline geldi ve bu arayışı doğurdu. Bu arayış içinde de alkollü içecek bir üretim yapılarak elde edilen ve içinde bir kısım kimyasal hususlar içeren ögeler var ve bunların yapılışı bir sır değil. Bu nedenle vatandaşlar erişmekte zahmet çektikleri gerek alım gücü nedeniyle gerek vergi siyasetleri nedeniyle yaratılan bu durumu aşmanın yolunu, kaçak içki üretiminde ve bu üretimden de para kazanmaya gitme yolunda buldu.”
SAĞLIĞI TEHDİT EDEN BİR UNSUR
Türkiye’de alkol tüketiminin arttığı devirlerde vefat sayısının daha çok arttığına işaret eden Uzun, bu durumun artık halk sıhhatini tehdit eden bir öge haline geldiğini söyledi. İnsanları düzmece yahut kaçak içkiye yönelten nedenlerin ortadan kaldırılması gerektiğini, bu süreçte de kaçakçılıkla da önemli bir biçimde çaba edilmesi gerektiğini vurgulayan Uzun, hükümetin bu hususta çalışmalar yapması gerektiğine, bunun kendilerinin misyonu olduğuna dikkati çekti.
TBMM’ye bu hususa ait soru önergesi sunduğunu hatırlatan Cumhur Uzun, “Henüz bununla ilgili tarafımıza verilmiş bir yanıt ve bununla ilgili atılmış bir adım yok. Birtakım kontrollerin yapıldığına ait kamuoyuna yapılan açıklamalar var. Kaçak içkiye yönelik kontroller, esasen rutin yapılması gereken incelemeler. Satış yerlerine yönelik kontrollerin sıklaştırılması ve bununla faal gayret, beklentimizdir. Bunun ne ölçüde yapıldığı konusunda da önemli tasalarımız var. Umarım yapılıyordur ve daha çok canımızı kaybetmeyiz” dedi.